Consultant Vasyl Myroshnychenko ontvluchtte op 24 februari met zijn gezin de hoofdstad Kyiv. Hij bracht zijn gezin in veiligheid in Roemenië, maar keerde zelf terug naar Volotsjysk, waar zijn ouders wonen. Het ongeloof en de schok over de invasie sloegen veel Oekraïners uit het lood. De hoofdprijs voor Poetin is Kyiv en Myrosnychenko verwacht het ergste. Poetin heeft de Oekraïners verenigd, ook in hun haat tegen de Russen, die nu verder gaat dat de Kremlinkliek. 'Dit zullen wij de Russen nooit vergeven.'
door Laura Starink
'Wij konden niet geloven dat de Russen dit ooit zouden doen. We weigerden te luisteren naar de Amerikanen [die het allemaal voorspelden - red.] want dat werd ook als een teken van verraad beschouwd. Wij zouden in Kyiv blijven. Per slot van rekening zijn we al 8 jaar in oorlog. We dachten: ze houden het bij Kramatorsk, Marioepol en Donetsk in het Oosten, maar dat ze een oorlog aan drie fronten tegelijk zouden beginnen was voor ons ondenkbaar. We waren in shock.
'We waren aan oorlogsdreiging gewend geraakt. We spraken er wel over, maar afstandelijk, theoretisch. We maakten er grappen over, maar we hadden ongelijk. De eerste vijf dagen kon ik niet nadenken, mijn geest liet het afweten.
'We waren heel dubbelzinnig over een mogelijke invasie. Ik heb in december nog een flat gekocht. Maar ik had wel als clausule in het koopcontract opgenomen: 'Als Rusland ons land binnenvalt is de deal van tafel...'
De eerste explosie
'Op 24 februari om 5 uur in de morgen schrokken we wakker van een explosie. Mijn vrouw zei: De oorlog is begonnen. Om 6 uur zat ik in de metro naar mijn kantoor om mijn laptop en documenten op te halen. De sfeer was heel dreigend, omineus. Er hing verdoemenis in de lucht. Toen ik terugkwam stond mijn familie al bepakt en bezakt klaar. Maar we belandden al snel in een file waar we 12 uur in hebben gestaan.
'We vonden uiteindelijk onderdak bij vrienden in de buitenwijken van Kyiv, 20 km van Hostomel, waar gevochten werd om het vliegveld. De helft van de nacht brachten we door in de schuilkelder, terwijl in de verte luide explosies klonken. De nacht daarna waren we nog dichter bij het vliegveld, dat was de nacht dat de Oekraïners een Russisch vliegtuig neerhaalden. Er was geen benzine in de stad, ik reed op de fiets rond om een pompstation te vinden.
'Op 26 februari kwamen we bij mijn ouders in Volotsjysk aan, waar ik ben opgegroeid. Na twee dagen zei mijn vrouw: "Ik kan er niet meer tegen. Breng me het land uit met de kinderen!" We kozen voor de Roemeense grens omdat die minder druk is dan de Poolse. Ze hebben nu onderdak in Boekarest. Ik mocht vanwege de noodtoestand het land niet uit [mannen tussen de 18 en 68 jaar mogen Oekraïne niet verlaten omdat ze kunnen worden opgeroepen voor de oorlog - red.]. Er waren hartverscheurende scenes aan de grens. Ik wilde eigenlijk niet weg, het voelde niet goed om te vertrekken. Dus ik ben teruggegaan naar mijn ouders, waar ik nu ben. Volotsjysk ligt bij Ternopil, waar ik geboren ben. Het is 350 kilometer ten westen van Kyiv.
Doden worden begraven in de loopgraven bij Tsjernihiv, omdat de begraafplaats onder vuur ligt (foto twitter)
'De eerste paar nachten kon ik niet slapen. Er was voortdurend luchtalarm en dan ging je naar de kelder. Mijn zenuwen stonden op knappen. Je bent de hele tijd gestresst. Ik ben een marathonloper, maar ik kon de eerste 8, 9 dagen niet rennen. Gisteren ben ik voor het eerst weer gaan joggen en dat helpt. Het maakt mijn geest helder.
'Gisteren waren er raketaanvallen op het vliegveld van Vinnytsa [het vliegveld werd verwoest - red.]
'Nu mijn familie in veiligheid is kom ik langzaam weer bij zinnen. Ik ben woedend. Ik schrijf een blog om mijn gedachten te ordenen. Eerst kreeg ik geen pen op papier, het is enorm moeilijk om te focussen. Veel mensen hebben besloten in Oekraïne te blijven. Maar de situatie wordt steeds slechter. Mensen zijn wanhopig. Gisteren zag ik de beelden van het centraal station in Charkiv, waar duizenden mensen weg proberen te komen. Die beelden zijn ongelooflijk, wat een chaos!
'We weten niet hoeveel burgers er al zijn omgekomen, maar het zijn er vast meer dan 2.000. Officiële cijfers worden niet vrijgegeven. Toch blijft de bevolking optimistisch: uit een opiniepeiling bleek dat 82% van de bevolking denkt dat we Rusland kunnen verslaan. Het verzet en de moraal van de bevolking zijn heel sterk, zoals blijkt uit de beelden uit Cherson [waar mensen de Russen bijna te lijf gaan - red.]. En in Cherson spreekt bijna iedereen Russisch! Wij vechten tegen het kwaad. Poetin is Oekraïne voorgoed kwijtgeraakt. Oekraïense moeders zullen de Russen generaties lang vervloeken. Dit gaat niet alleen over Poetin, inmiddels vervloeken de Oekraïners alle Russen die dit laten gebeuren.
'Maar toch is dat optimisme misleidend. De Russen hebben een enorme militaire overmacht.
'Langzamerhand wordt Kyiv omsingeld en we hebben niet de goede wapens om de Russen te weerstaan. Het is hartverscheurend. Een klasgenoot van mij, die bij de civiele verdedigingstroepen zat, is gedood. Kyiv is Poetins hoofddoel. Hij zal het de hel in bombarderen en ik weet niet hoelang de hoofdstad stand zal houden. Wie weet zet hij zelfs kernwapens in. Het wordt een immense operatie, maar ze zullen het innemen. Ik heb geen idee hoeveel mensen er nog in de stad zijn, maar ik schat zeker nog de helft van de 3 miljoen inwoners. Uit de appgroep van mijn flat in Kyiv maak ik op dat er nog heel wat mensen zijn. Ze wisselen informatie uit, over wat er waar nog te krijgen is.
'Er komt een moment dat vertrekken gevaarlijker wordt dan blijven. Er vindt al stadsguerilla plaats in de buitenwijken. Onze geheime diensten weten dat er heel veel 'slapende' Russische verkenners in de stad zijn en die zijn heel moeilijk van Oekraïners te onderscheiden. Toch zal het voor de Russen moeilijk worden steden bezet te houden. Ze hebben bestuurders nodig en zoals we in Cherson zien verzet de bevolking zich tot het uiterste. Dat hadden ze niet verwacht.
Mensen proberen weg te komen uit Charkiv (foto twitter)
De beelden uit Charkov en Marioepol raken me enorm. Ik praat met veel mensen en ik zie de spanning, de wanhoop. Ik zie mensen die totaal flippen. Oekraïners in het buitenland nog vaker dat zij die hier zijn gebleven. Het weerstandsvermogen is hier groter.
Na het uitbreken van de oorlog zijn al mijn Facebookvrienden in Rusland stilgevallen. Ze laten niets meer horen. Ik heb familie in Rusland, via mijn grootvader, die een maand geleden op 95-jarige leeftijd is gestorven. Hij heeft nog in het sovjet-leger gevochten. Ik heb familie in Wolgograd maar ik zoek geen contact, want ik weet dat ze Poetin steunen. Ze weten niets van de oorlog, dat is de grimmige realiteit waarin wij leven. Veel contacten worden nu verbroken.
De meerderheid van de Russen steunt Poetin, of ze nu gemanipuleerd worden of gebrainwashed zijn. Maar onze haat zal generaties lang duren. Er zijn 200 flats opgeblazen in Charkov, er is gebombardeerd met clusterbommen, het is afgrijselijk, echte shit. Dit zullen we nooit vergeten of vergeven. We snakken naar iemand die hem omlegt.'
Vasyl Myroshnychenko is partner bij CFC Big Ideas, een bedrijf voor strategische communicatie in Kyiv. Vasyl is medeoprichter van Ukraine Crisis Media Center, a media-organisatie die begin maart 2014 is begonnen om desinformatie en nepnieuws van het Kremlin te ontzenuwen.
De Z is het symbool voor de 'beperkte militaire invasie' in Oekraïne. De tanks zijn ermee gekenmerkt, nu draagt de Russische bevolking het als oorlogssymbool. Hier een groep jonge fanaten die Poetin steunt.