Bij een bezoek aan de Krim, twee jaar geleden, werd premier Dmitri Medvedev geconfronteerd met de vraag van een vrouw over haar miezerig pensioentje. Zijn woorden ‘hou je goed, het beste ermee’ werden een hit op het Russische internet. Ze klonken nog schrijnender toen het Fonds ter Bestrijding van Corruptie van oppositiepoliticus Alexei Navalny de puissante rijkdom van Medvedev aan de kaak stelde. Na de herbenoeming vorige week van Medvedev tot premier, zocht de krant Novaja Gazeta de vragenstelster uit de Krim op.
door Ivan Zjilin
Premier Medvedev in gesprek met gepensioneerde in Feodosia, op de Krim. Engels ondertiteld.
Twee jaar geleden, op 23 mei 2016, vulde zich het Russische internet met een nieuwe meme. De auteur was de premier van Rusland Dmitri Medvedev. Tijdens zijn bezoek aan de kustplaats Feodosia op de Krim stapte er een oudere vrouw op hem af. Ze stelde zich niet voor, maar vuurde op de tweede man van het land direct een vraag af over wat haar dwarszat: ‘U heeft toch gezegd dat de pensioenen geïndexeerd zullen worden, waarom zien we dat niet op de Krim? Wat is 8 duizend roebel? Dat is armzalig. We zijn een voetveeg. Van het pensioen kun je niet leven, de prijzen zijn krankzinnig.’
De premier wist niets beters te antwoorden dan: ‘Er wordt nergens geïndexeerd, wij hebben helemaal geen..er is nu gewoon geen geld voor. Als we geld vinden, gaan we indexeren. Hou je goed, het beste ermee, ik wens u een goed humeur en een goede gezondheid.’
Het idee van de redactie van Novaja Gazeta om die gepensioneerde vrouw te vinden kwam op na de herbenoeming van Dmitri Medvedev als premier en leek belachelijk. Ten eerste kenden we haar naam niet eens. Ten tweede telt de bevolking van Feodosia samen met de voorsteden honderdduizend mensen. Het enige waarover we beschikten was een vage schermfoto van de video waarop het omaatje met Medvedev praat.
Na twee kerken, veertien winkels, een polikliniek, een partijbureau van de communisten, vragen aan tien voorbijgangers en een omaatje dat op haar leek en schrok, dacht ik aan de redactie te moeten rapporteren: ‘Dit is een zinloze bezigheid.’ Maar ineens zag ik op Vkontakte [een Russische variant van Facebook, red.] de melding: ‘Die vrouw verkoopt melk op de markt’.
In het melkpaviljoen van de centrale markt kreeg ik bevestigd dat het ging om Anja Boejanova en dat zij 20 kilometer van Feodosia woont, in het dorp Novopokrovka.
Anna Boejanova woont aan de rand van het dorp in een lemen huisje. Ik vond haar terwijl ze een kip aan het plukken was. De eerste vijf minuten zuchtte ze alleen maar. ‘U bent van een krant in Moskou? En u komt hierheen? Hoezo dat?’ Daarna nodigde ze mij uit binnen te komen en verontschuldigde zich: ‘We zijn aan het renoveren. Pas begonnen…’ Nadat ze muntthee had gezet, begon ze te vertellen.
Foto's Anna Boejanova: Ivan Zjilin
‘Ik richtte me niet alleen uit mijn eigen naam tot Medvedev. Op de markt zijn we met een groep. En ze zeiden tegen mij, dat de premier kwam en we hem iets over ons pensioen moesten zeggen. Ik ben niet de enige met dit probleem. Ik antwoordde “Jullie hebben gelijk. Ik wil het wel doen.’’
‘Toen Medvedev was aangekomen, lieten ze niemand erdoor. Maar ik ken Feodosia goed en ik liep via de hofjes naar het Ajvazovski Museum. Ik kwam precies uit waar zijn auto was gestopt. Hij zag mij brutaal naar voren dringen en zei tegen zijn bewakers mij door te laten.’
En toen stelde u hem die vraag
‘Ja, over pensioenen. Begrijpt u mij goed. Ik heb 30 jaar gewerkt, eerst als kok in een kantine, daarna als hoofd van de kantine, daarna als kleuterleidster en daarna als conciërge van een school. Minimaal moet je 20 jaar gewerkt hebben voor een arbeidspensioen, en ik heb 30 jaar gewerkt. Maar als resultaat krijg ik geen arbeidspensioen, maar alleen AOW, 8.000 roebel’ [ruim 100 euro, red.]’
Waarom zo weinig?
‘Dat weet ik niet. Het pensioenfonds van het district verstrekt sinds vorig jaar geen afrekening. En als je die niet hebt kun je niet klagen in Simferopol [de hoofdstad van de Krim, red.].’
De premier heeft na uw vraag uw pensioen toch wel geïndexeerd?
‘Nee. Eerst hebben ze het beloofd. Gezegd dat het tot 11.000 roebel werd verhoogd. Maar tenslotte hebben ze vorig jaar april alleen iets extra’s gegeven, tot het bestaansminimum. In plaats van 8.058 roebel krijg ik 8.500. Maar dat is geen indexatie.’
Pensioen in Rusland
In april j.l. heeft Medvedev een besluit getekend om het ouderdomspensioen te verhogen met 2,9%. De AOW zal gemiddeld 9.062 roebel bedragen, dat is 122 euro.
President Poetin heeft bij zijn aantreden voor de vierde termijn van zijn presidentschap beloofd dat de pensioenen zullen worden verhoogd met een percentage hoger dan de inflatie. Tegelijkertijd is de regering aan het nadenken over verhoging van de pensioenleeftijd. Voor mannen is de huidige pensioenleeftijd 60 jaar, voor vrouwen 55.
Eén minister heeft verklaard dat de maatregel waarschijnlijk onvermijdelijk is. ‘Het aantal gepensioneerden op het aantal werkenden neemt toe. Als we de belastingen of de pensioenleeftijd niet verhogen, zullen we moeilijk de kwaliteit van de gezondheidszorg, de sociale dienstverlening en de pensioenen kunnen verbeteren’, zei de minister van Economische Ontwikkeling Oresjkin in maart.
Hoe knoopt u de eindjes aan elkaar?
‘Alleen dankzij mijn dieren en moestuin. 53 kippen, 4 kalkoenen, 2 eenden. De koe hebben ze me vorig jaar afgenomen. In de moestuin verbouw ik aardappels, tomaten, komkommers. Mijn eigen fruit groeit hier. Als ik gas en electra moet betalen en ik geen geld heb verkoop ik iets. Een kip of groenten.’
‘Verkopen is trouwens ook niet simpel. Ze hebben een heel schema bedacht. Eerst moet een vertegenwoordiger van het dorpsbestuur komen kijken of ik werkelijk een eigen moestuin bezit. Dan maakt hij een akte van inspectie op, waarmee ik naar het gemeentehoofd ga. Die controleert in het bijzijn van twee getuigen, twee buren, de akte. Hij vraagt hen of er echt op mijn moestuin bieten groeien en of ik kippen heb. Als de getuigen dit bevestigen, dan geeft hij mij een briefje dat ik het recht heb tot verkoop.’
‘Op de markt in Feodosia heb ik een eigen plek, die kost 50 roebel per dag. En dan kost heen en terug rijden uit Novopokrovka ook 100 roebel [1,35 euro]. In juli en augustus als ik komkommers en tomaten verkoop, lopen de zaken goed. Dan kan ik 600, 800 of zelfs 1000 roebel op een dag verdienen. ’s Winters verkoop ik soms niet meer dan voor 200 roebel aardappels. Dat komt minus de onkosten neer op 50 roebel per dag.’
Was het altijd zo moeilijk?
‘Nee. Ik moet zeggen dat het leven onder de Oekraïense regering makkelijker was. De hrivna was hard, de roebel blijkt lichtgewicht te zijn. Je krijgt meer geld, maar dan ga je naar de winkel, geeft alles uit en dan heb je nog niks. Op 1 januari 2019, zeggen ze, wordt het bestaansminimum opnieuw berekend en zal het laagste pensioen 12.000 roebel bedragen. We wachten af.’
Dus nu beloven ze het serieus?
'Ja, dat zeggen ze.’
Dmitri Medvedev is weer tot premier benoemd..
‘Weet je, ik kreeg een hartverzakking. Op televisie lieten ze zien dat Poetin hem een hand gaf. Toen begreep ik, dat hij het weer werd. Als Poetin hem een hand geeft, dan blijven ze vrienden.’
En wat vindt u daarvan?
‘Ik vindt het maar niets. Medvedev brengt ons niets goeds. Aan de andere kant denk ik om een of andere reden dat ditmaal Poetin hem de duimschroeven aandraait. Poetin weet toch ook van zijn miljarden [ze doelt op het schandaal van Medvedevs rijkdom, aan de kaak gesteld door onderzoek van het anti-corruptiefonds van Alexei Navalny, red.]. Dus wie weet zal Medvedev zich nu verantwoordelijker gedragen.’
Als ik afscheid neem, vraagt Anna of ik geld heb voor de terugweg.
‘Gek dat die vraag wordt gesteld door iemand die nauwelijks de eindjes aan elkaar kan knopen.’ ‘Er kan van alles aan de hand zijn’, glimlacht ze. ‘Misschien kan ik helpen.’
Dan verdwijnt Anna Boejanova achter de schutting van haar huis. Ze gaat verder met het plukken van de kip in de moestuin, met haar aardappels, komkommers en bieten, waarmee ze zich in leven houdt in combinatie met haar armzalige pensioentje, dat nauwelijks is verhoogd na het gesprek met de minister-president van het land.
Dit artikel mochten wij overnemen van Novaja Gazeta