Russen geschrokken van woedende Amerikaanse reacties

Na de aanvankelijke euforie over de top tussen Trump en Poetin slaan steeds meer commentatoren in Rusland een waarschuwende en bezorgde toon aan. Niet alleen de presidenten, ook de Russen hadden niet voorzien hoe slecht de persconferentie in Helsinki in de VS zou vallen. Poetins openlijke keuze voor Trump kan in deze gepolariseerde situatie de betrekkingen met de VS in gevaar brengen, vrezen sommigen.

Onder de kop 'Gevaarlijke toenadering. Hoe in Helsinki een onverwachte alliantie werd gecreëerd' schreef Dmitri Trenin, directeur van Carnegie Moscow, op de website van persbureau RBK dat Poetin, door voor het eerst zo openlijk voor Trump te kiezen, op ramkoers dreigt te komen met een groot deel van het (Democratische) Amerikaanse establishment. Hij noemt het een 'uitbreiding van de hybride oorlog', waarvan de frontlijn nu niet meer slechts tussen twee staten, maar ook binnen twee staten loopt. De belangrijkste steen des aanstoots op de persconferentie was Trumps 'publieke twijfel' aan zijn veiligheidsdiensten.

'De verhoudingen van de geheime diensten met de 45ste president van de VS zijn van begin af aan slecht geweest, maar wanneer zij ontaarden in een toestand van openlijke, maar in de vorm gesloten vijandschap dan kan die oorlog niet alleen voor het staatshoofd gevaarlijk worden, maar ook voor de staat zelf, en dus voor de internationale veiligheid. Nu Rusland publiekelijk het binnenlands-politieke strijdperk van de VS heeft betreden moet het zich voorbereiden op uiteenlopende onaangename onvoorspelbaarheden,' aldus Trenin. Te hopen valt, zegt hij, dat Poetin snapt dat Trump hierin ook een nederlaag kan leiden. Poetin zei op de persconferentie voor het eerst openlijk dat hij bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen voor Trump was.

'Maar hij begrijpt waarschijnlijk ook dat er na Helsinki van de vroegere formele Russische afzijdigheid van de Amerikaanse binnenlandse politiek praktisch niets meer over is,' schrijft Trenin. 'Rusland heeft zich voor de naaste toekomst in één kamp geplaatst met Donald Trump. Natuurlijk is dat voor de aanhangers van complottheorieën over Trump en Rusland niets nieuws, die hebben nooit in die afzijdigheid geloofd. Maar na Helsinki is die mythische deal veranderd in een volmaakt reële politieke alliantie tussen de twee presidenten. Met andere woorden, Rusland is van een passief "lijdend voorwerp" in de Amerikaanse binnenlandse politiek veranderd in een actief subject.'

Helaas heeft in Helsinki een 'activistische benadering' gewonnen, zegt Trenin. Juist op het moment dat een dialoog tussen beide grootmachten mogelijk leek is de hybride oorlog met de VS in een hogere versnelling geraakt. Dat stelt hoge eisen aan de politiek en 'bijzondere omzichtigheid'. 'Vergeleken met datgene wat de wereld net is voorgeschoteld in Helsinki, lijken de beschuldigingen van hackersaanvallen en het lekken van via open bronnen verkregen materiaal onschuldige spelletjes van patriotten.' 

Cruciale fout van Trump

Ook politiek commentator Fjodor Lukyanov, hoofdredacteur van Russia in Global Affairs, sloeg in regeringskrant Rossijskaja Gazeta een waarschuwende toon aan. Amerikaanse journalisten, aldus Lukyanov, waren niet geïnteresseerd in een dialoog tussen Rusland en de VS, maar hadden slechts één vraag: heeft Trump Poetin om opheldering gevraagd over de Russische rol in de Amerikaanse verkiezingen. Niet voor niets kwam speciaal aanklager Mueller aan de vooravond van de top met zijn aanklacht tegen de 12 officieren van de Russische militaire inlichtingendienst. En hier maakte Trump een cruciale fout, zegt Lukyanov.

'Het is één ding routineus antwoord te geven op beschuldigingen van samenzwering bij je thuis, maar het is iets totaal anders over dit onderwerp te spreken in aanwezigheid van de persoon, op wie die beschuldiging juist betrekking heeft,' aldus Lukyanov. Trump had zich op deze vraag moeten voorbereiden en een ontwijkend antwoord moeten geven. 'De Amerikaanse president deed dat echter niet en verloor zich in dezelfde opvattingen die hij altijd bezigt - over de servers van de Democraten en de mails van Hillary.'

De Russische president werd hierin meegezogen en zo ontstond een voor Trump 'catastrofaal plaatje': 'het hoofd van de Amerikaanse staat spreekt, hand in hand met de leider van het land dat officieel beschuldigd wordt van totale kwaadaardigheid tegen Amerika, zijn eigen veiligheidsdiensten tegen.' Dat heeft in de VS tot beschuldigingen van landverraad geleid.

Uiteraard, relativeert Lukyanov, hebben we hier te maken met binnenlandse Amerikaanse massahysterie. Maar Trump zal in Amerika onmiddellijk gas moeten terugnemen. De Amerikaanse media kraaien nu over 'de overwinning van Poetin', zegt Lukyanov. 'Natuurlijk kon je niet over het hoofd zien dat de Russische president er op de persconferentie veel rustiger en evenwichtiger uitzag terwijl de Amerikaanse president bleekjes oogde, ja zelfs een beetje in de war leek. Maar voor ons is dat niet die "overwinning", waarvan wij de vruchten kunnen plukken. Veeleer kan dat een nieuwe nederlaag voor de Russisch-Amerikaanse betrekkingen blijken te zijn.'

In een commentaar schreef ook de krant Moskovski Komsomolets dat Trump in een 'aantal vallen tegelijk' is getrapt. 'Hij deed dat met een bijzonder cynisme door publiekelijk het vertrouwen op te zeggen in zijn eigen veiligheidsdiensten, in het gezelschap van de leider van het land waarmee de VS in felle competitie is gewikkeld. Zoiets doe je niet. Dat is een ongehoord doorbreken van een taboe waarvoor Trump een hoge prijs zal moeten betalen.' En zelfs de gespreksleider van de Kremlingetrouwe staatstelevisie Rossia 24 zei: 'Het is bizar. Je kunt je eigen land zo niet afvallen, zeker niet als je de president bent. Als Trump zegt dat onze betrekkingen slecht zijn vanwege Amerikaanse idiotie en stupiditeit, dan riekt hij echt naar een agent van het Kremlin.'

 

 

 

 

 

 

 

 

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.