Uit gelekte correspondentie tussen separatisten in de Donbas en hun Russische adviseurs blijkt dat er structurele bevelslijnen tussen hen lopen. Dat zeggen het weekblad Die Zeit en het tv-programma Frontal21. Redacteuren van de twee Duitse media hebben 10.000 emails, die zijn gehackt en online gezet – vermoedelijk door pro-Oekraiense activisten - maandenlang vertaald en geanalyseerd. Volgens het stuk in Die Zeit blijkt uit de contacten, dat Moskou de media-strategie in Oost-Oekraïne bepaalt. De Russische regering spreekt tegen dat zij zich bemoeit met de gang van zaken in de separatistische Volksrepublieken Donetsk en Loegansk, maar uit deze mails komt een ander beeld tevoorschijn. Eerder al legde de Duitse krant Bild de hand op een Russisch document waaruit blijkt dat Moskou het gebied feitelijk bestuurt.

Informatiestrategie

Een van de voornaamste documenten uit de gelekte mails is een plan voor de informatiestrategie van de Volksrepubliek Loegansk. Het document, opgesteld in augustus 2015, is bedoeld als handleiding voor de separatisten om de media in Oost-Oekraïne steeds hetzelfde verhaal te laten vertellen over het bewind in Kiev: de ultra-rechtse regering-Porosjenko is een marionettenregime van de pro-fascistische VS. ‘De macht in Oekraine is in handen gevallen van een oligarchische, pro-Amerikaanse junta – moordenaars en dieven, gewetenloze schurken die voor niets terugschrikken om hun doel te bereiken’, citeert Die Zeit het document.

Aan het eind van het stuk is een lange lijst opgenomen met deskundigen die door de separatisten kunnen worden geraadpleegd over de mediastrategie. Onder hen ook Kremlin-insiders: de rechtse ideoloog Aleksander Doegin, Doema-lid Aleksei Poesjkov en economisch adviseur Sergej Glazjev.

Vijanden van Rusland

Behalve de inhoud van de boodschap bevat het document voorschriften over het nauwkeurig bijhouden van artikelen over de regio in de buitenlandse media en het beoordelen van de journalisten. Reuters en AP werden naar aanleiding van negatieve berichtgeving over de separatisten bestempeld als ‘vijanden van Rusland' en kregen geen toestemming meer in het gebied te werken. Westerse journalisten die positief berichtten over de situatie in Donetsk krijgen volledige medewerking en toegang tot het gebied.

Uit het document blijkt dat misschien nog wel meer belang wordt gehecht aan positieve berichtgeving in de lokale media. Journalisten die de separatisten steunen, zouden moeten worden gerekruteerd als speciale reporters. Het beeld dat door hen naar buiten gebracht moet worden is dat het leven in de invloedssfeer van Rusland beter is dan in die van de Europese Unie. Een Oekraiense journalist beschrijft in een interview met Die Zeit zijn positie als ‘informatie-soldaat’. Hem zou verteld zijn dat dit geen tijd is voor journalistiek. ‘Journalistiek is voor tijdens vredestijd. Voor de oorlog, die ook een informatieoorlog is, hebben we informatie-soldaten nodig.’