Kozakken van het Centrale Kozakkenleger zijn op 5 mei de deelnemers aan de anti-Poetin-demonstratie 'Hij is niet onze tsaar' met traditionele leren kozakkenzwepen te lijf gegaan. Volgens de Russische nieuwssite The Bell worden de kozakken gesubsidieerd door de overheid. De Mensenrechtenraad, adviesorgaan van de presidentiële administratie, gaat vragen stellen over de rol van de kozakken bij de demonstraties.
Kozakken gaan in Moskou demonstranten met zwepen te lijf
Ook leden van de patriottische actiegroep NOD (Nationale Bevrijdingsbeweging), die het Poesjkinplein bezetten, attaqueerden de demonstranten, waardoor de sfeer snel grimmig werd. De mannen droegen uniformen en Sint-Jorislintjes (oorspronkelijk een ereteken uit de Tweede Wereldoorlog zijn de oranje-zwarte linten sinds de oorlog in Oekraïne het insigne van regeringsgezinde Russische patriotten).
Pro-Russische kozakken doken bij ongeregeldheden voor het eerst op tijdens de annexatie van de Krim en in het Oosten van Oekraïne, waar ze wegversperringen bemanden en later ook deelnamen aan de gewapende strijd tegen het Oekraïense leger en de vrijwilligersbataljons. Ze ontwikkelden zich tot kleine kozakkenlegertjes, gehuld in traditionele bontmuts en gewapend met de nagajka, de kozakkenzweep. Ze hadden eigen interne disciplinaire straffen (zweepslagen) maar namen al snel deel aan criminele praktijken. De bendes hadden aanvankelijk vrij spel, tot ze vanuit Moskou werden opgerold.
'Het vee van Navalny is een schande voor Rusland,' schreeuwde een van de kozakken op het Poesjkinplein, aldus de Russische nieuwssite Meduza. 'Wij zijn vóór Poetin! Vóór Rusland.' Tegen een verslaggever zei de man: 'Ik ben tegen een herhaling van Majdan en daarom gaan ik en mijn maten idereen klop geven die problemen wil veroorzaken voor Poetin, hoewel ik ook zelf wel een paar vragen aan hem heb. Iedereen die hier is voor Navalny overtreedt de wetten van Rusland en Moskou.' Navalny had van de Moskouse gemeente geen toestemming gekregen voor een demonstratie op deze plek.
Behalve in Moskou en Petersburg gingen ook mensen de straat op in Oefa, Samara, Saratov, Jekaterinburg, Omsk, Jaroslavl, Rjazan, Tsjeljabinsk en Perm. Tot de demonstraties was opgeroepen door oppositiepoliticus Aleksej Mavalny, die zelf van deelname aan de presidentsverkiezingen was uitgesloten. In het hele land werden ruim 1300 mensen opgepakt. Ook Navalny zat korte tijd vast. De Russische staats-tv besteedde nauwelijks of geen aandacht aan de protesten. Poetin werd op 7 mei voor de vierde keer als president ingezworen. Zijn nieuwe termijn duurt tot 2024.
De Russische nieuwssite The Bell traceerde een man in militair uniform met een insigne van het Centrale Kozakkenleger. Die organisatie kreeg volgens The Bell tussen 2016 en 2018 van het Moskouse gemeentebestuur 15,9 miljoen roebel voor 'training en het aanleren van de noodzakelijke kennis en toegepaste handgrepen voor het handhaven van de maatschappelijke orde, het garanderen van de veiligheid bij publieke en massabijeenkomsten op het grondgebied van de stad Moskou'.
Kozakken van het Centrale Kozakkenleger krijgen begin maart 2018 in Moskou training in ordehandhaving
The Bell verwijst naar een verslag van een trainingsbijeenkomst van 'kozakken-burgerwachten' in een buitenwijk van Moskou, waar 100 kozakken, waaronder leden van het Centrale Kozakkenleger, op 4 maart 2018 een driedaagse training afrondden waarin ze 'kennismaakten met het specifieke werk voor het handhaven van de openbare orde en het garanderen van veiligheid bij het houden van publieke en massabijeenkomsten'.
De electricien Svetlana (53) nam deel aan de demonstratie uit woede over het blokkeren van de chatdienst Telegram, op last van internetwaakhond Roskomnadzor. 'Als we ze niet stoppen zullen ze ons binnenkort van de hele wereld afsluiten,' zei ze tegen de Moscow Times. 'Dan zullen we leven in 1984,' zei ze, verwijzend naar George Orwells dystopie. Veel jonge deelnemers aan de protesten kwamen uit woede over de aanval op de internetvrijheid. Roskomnadzor probeert sinds drie weken Telegram uit de lucht te halen, maar dat is tot op heden niet gelukt. Een week geleden gingen in Moskou 12.000 man de straat op om te protesteren tegen de ban.
De krant Moskovski Komsomolets: verbaast zich in een artikel met de kop 'De geheime radertjes van de ongeregeldheden in Moskou: dit was een ongebruikelijke protestactie' over de vreemde mengelmoes tussen 'kozakken, aanhangers van Navalny, verklede "veteranen" en medewerkers van de Nationale Garde, die aangevoerd werden in stadsbussen'. 28 stadsbussen in totaal, zo wordt vermeld.
De verslaggeefster wijst op het onverwachte opduiken van de leden van de NOD bij het standbeeld van Poesjkin. 'Vroeger werden zij niet ingezet bij zulke bijeenkomsten. Ja, we hadden de pelotons van de Nasjisten [de Nasji was een op last van het Kremlin georganiseerde Poetin-gezinde jeugdorganisatie, die ingezet werd om kritische demonstraties de wind uit de zeilen te nemen - red.] en zelfs militante "Poetin-oma's", die wel weggelopen leken uit de roman 'De bibliothecaris van Michail Jelisarov, vielen Navalny's actiekantoren aan. Maar kozakken met zwepen en dubieus ogende kerels in camouflagepakken hadden we vroeger niet tijdens straatacties van de oppositie. Bruinverbrande jongens in camouflage deelden niet alleen klappen uit tegen de demonstranten, maar ook tegen journalisten, om hen tot vechtpartijen te provoceren.'
De messcherpe columnist Oleg Kasjin beschrijft het schouwspel van zaterdag 5 mei in Moskou als een toneelstuk met vaste rolverdeling. 'Het handzame landschap van het politieke verzet is vandaag de dag de beste bescherming van de machthebbers tegen welke onverwachte ontwikkeling dan ook. Je kunt de straat opgaan, je durft het plein op te gaan op het afgesproken tijdstip en daar staat de macht je op te wachten, zij heeft jou nodig.'
Foto blogger Ilja Varlamov
Het Centrale Kozakkenleger van Moskou heeft inmiddels een verklaring doen uitgaan waarin het zegt niet betrokken te zijn geweest bij de handhaving van de openbare orde.
'Enkele kozakken van het Centrale Kozakkenleger gingen naar het concert "Moskouse Lente", waar een optreden gepland was van een collectief met een kozakkenrepertoire.In de buurt vond een ongesanctioneerde meeting plaats, waarop de kozakken hun burgermening hebben gegeven, die erop gericht was een gewelddadige machtsgreep, oproepen tot het voltrekken van extremistische daden en het ophisten tot haat en vijandschap niet te laten passeren. Kozakken zijn traditioneel de verdedigers van het Vaderland. De kozakken van het Centrale Kozakkenleger hebben niet deelgenomen aan enigerlei illegale handelingen.'