Volgens de voorlopige uitslag kreeg Vladimir Poetin voor zijn vierde termijn als president 56.411.688 stemmen. Dat is iets meer dan de helft van álle 108.997.370 kiesgerechtigden en een recordaantal in de Russische politieke geschiedenis. Dmitri Medvedev kreeg in 2008 meer dan 52 miljoen stemmen. De opkomst op 18 maart zou bijna 67,49% zijn geweest, twee procentpunt meer dan zes jaar geleden. In hun eerste analyses twijfelen waarnemers en statistici of de verkiezingen eerlijker zijn verlopen dan in 2012. De centrale kiesraad heeft dit keer sneller ingegrepen bij malversaties, maar volgens een bekende mathematicus is circa 10% van de uitgebrachte stemmen statistisch onverklaarbaar.
Poetin vierde gisteravond met een korte toespraak zijn overwinning op het Manegeplein in Moskou.
Na het tellen van 99,81% van de stemmen meldde de Centrale Kiescommissie in Moskou dat Vladimir Poetin 76,67% van de stemmen kreeg, communist Pavel Groedinin 11,79%, nationalist Vladimir Zjirinovski 5,66% en journalist Ksenia Sobtsjak 1,67%.
De presidentsverkiezingen in Rusland hebben geleid tot een ongeclauseerd mandaat voor Vladimir Poetin. Volgens de cijfers van de federale Kiescommissie heeft Poetin niet alleen driekwart van de uitgebrachte stemmen gehaald, maar kan hij ook bogen op bijna 52 procent steun van álle 109 miljoen Russische kiezers. Het Kremlin kan dus betogen dat Poetin wordt gesteund door een meerderheid van het hele volk, inclusief de thuisblijvers. Dat is een tegenslag voor oppositieleider Aleksej Navalny, die had opgeroepen tot een boycot van de stembusgang.
Op de nieuwssite RBK zijn de officiële uitslagen in een interactieve grafiek samengebracht.
Traditioneel was de opkomst het hoogst in de Noord-Kaukasus, waar in Kabardino-Balkarië 93% van de kiezers op Poetin stemde bij een opkomstcijfer van 92%. In het door dictator Ramzan Kadyrov gepacificeerde Tsjetsjenië stemden evenveel mensen op Poetin (91,5%) als er op kwamen dagen. In 2012 stemde 99,8% van de burgers van Tsjetsjenië voor Poetin. In Dagestan was de opkomst 87,5% waarvan 90,7% op Poetin stemde.
Er zijn nog drie regio's waar Poetin meer dan 90% van de stemmen kreeg. In Tyva in Zuid-Siberië en op de Krim en in Sevastopol, de havenstad van de Russische Zwarte Zeevloot. De Krim en Sevastopol zijn in 2014 na een referendum als twee aparte bestuurseenheden bij Rusland ingelijfd en konden dit jaar voor het eerst aan de verkiezingen deelnemen. Op de Krim noemde men de verkiezingen een 'tweede referendum', 'een controlemoment voor de legitimiteit van de hereniging van het schiereiland met Rusland'. Poetin kreeg op de Krim 92,2% van de stemmen (96,8% sprak zich in 2014 volgens de officiële cijfers uit voor aansluiting bij Rusland). De opkomst was 80%.
Verkiezingswaakhond Golos
Op internet circuleren filmpjes waarop te zien is hoe medewerkers van stembureaus en buitenstaanders pakken met stembiljetten in urnen proppen. Omdat buiten Moskou, Petersburg en andere grote steden bijna nergens waarnemers aanwezig waren is onduidelijk hoe vaak dit is voorgekomen. Volgens verkiezingswaakhond Golos (De Stem), een ngo die zich heeft moeten afficheren als 'buitenlands agent', zijn op de verkiezingsdag zelf 4.222 telefoontjes binnengekomen waarin bellers overtredingen van de kieswet meldden.
De meeste meldingen betroffen administratieve fouten, onregelmatigheden bij thuisstemmers (zieken en bejaarden werden aan huis bezocht om te kunnen stemmen), schendingen van de rechten van waarnemers of journalisten, schending van het stemgeheim, onregelmatigheden bij het tellen van de stemmen. Golos kreeg 18 meldingen van misdrijven als het volstoppen van stembussen, meermaals stemmen en geweld tegen journalisten. Golos merkt daarbij op dat er ook provocatief bedoelde verzonnen meldingen zijn geregistreerd, die na controle niet bleken te kloppen.
De verkiezingswaakhond zegt dat, vergeleken met eerdere verkiezingen, de samenwerking tussen waarnemers en de Centrale Kiescommissie is verbeterd. 'De Centrale Kiescommissie heeft werkelijk geprobeerd in de loop van de dag snel te reageren op de binnenkomende meldingen van overtredingen en de benodigde "signalen" aan de lagere commissies doorgegeven.' Positief noemt Golos ook het feit dat de kieslijsten vantevoren zijn gezuiverd van een groot aantal 'dode zielen', niet bestaande of overleden stemgerechtigden. Volgens Ella Pamfilova, voorzitter van de Kiescommissie, zijn 2 miljoen dode zielen van de kieslijsten geschrapt. Keerzijde daarvan, zegt Golos, was dat op behoorlijk wat plaatsen ook levende 'zielen' van de lijst waren verdwenen.
Gratis bioscoopkaartjes
Op meerdere plaatsen werden controlemechanismen gebruikt om het gedrag van kiezers te fixeren. Zo vroeg men studenten van de staatsuniversiteit van Basjkirië zich vantevoren in een tent als stemmer te laten registreren. In ruil daarvoor kregen zij stickers en bioscoopkaartjes. Docenten noteerden hun aanwezigheid.
Talrijk waren de meldingen van 'stimuleringsmaatregelen', variërend van de uitreiking van souvenirs, selfie-wedstrijden, tombola's met cadeautjes, bioscoopkaartjes, voedselbonnen, kortingen op allerlei diensten, de organisatie van 'schoolreferenda' en opinieonderzoeken.
De ernstigste schendingen betroffen het volstoppen van stembussen (deels vastgelegd op video). De meest flagrante vond plaats in de Moskouse voorstad Ljoebertsy, waar op videobeelden duidelijk zichtbaar is dat pakken stembiljetten in de stembus worden geduwd. De Kiescommissie heeft de resultaten daar inmiddels ongeldig verklaard. Bij een stemlokaal in de provincie Vladimir zaten voor de start van de verkiezingen reeds 46 stembiljetten in de stembus. De voorzitter van de kiescommissie is ontslagen en de 46 stemmen zijn ongeldig verklaard.
Meldingen over dergelijke stembusfraude kwamen ook binnen uit Karatsjajevo-Tsjerkessië, Dagestan, Adygej, de provincies Tambov en Sverdlovsk en Krasnodar. 'Deze feiten zijn slechts sporadisch op video vastgelegd en de ware omvang van dergelijke overtredingen is pas vast te stellen na analyse van de videobeelden van de kieslokalen.'
'In Nizjni Novgorod, Primorje en Noord-Ossetië ontdekten kiezers, die in het stemlokaal arriveerden, dat al voor hen gestemd was. In Nizjni Novgorod waren de paspoortgegevens van de kiezers genoteerd, maar was hun handtekening vervalst.' Soms was het zicht van videocamera's belemmerd, zoals in een inmiddels al beroemd filmpje te zien is waar ballonnen vlak voor de camera de stembus aan het zicht onttrokken.
Gauss-kromme van Sjpilkin
Er zijn echter ook andere manieren dan deze 'heterdaadjes' om eventuele onregelmatigheden op te spoor te komen. Statistici analyseren op grond van de officiele resultaten per stembureau de opkomstpercentages en stemverhoudingen. Als de opkomst en het stemgedrag significant afwijken van het gemiddelde in heel Rusland is er mogelijk iets aan de hand. In volstrekt eerlijke verkiezingen zijn opkomst en stemgedrag te tekenen als een soort Gauss-curve, die loopt van 0 tot 100 procent opkomst en piekt rond het gemiddelde opkomstpercentage in het hele land. De stemverhouding tussen de verschillende kandidaten houdt min of meer gelijke tred. In de piek van de curve weerspiegelt zich het gemiddelde van de landelijke krachtsverhoudingen tussen de kandidaten. Als er in de kromme ineens een tweede opkomst-piek opdoemt - waarbinnen bovendien een grote discrepantie met het gemiddelde zichtbaar wordt, die niet is te verklaren uit lokale eigenaardigheden - zou dat kunnen wijzen op fraude. Denkbaar is dan bijvoorbeeld dat de stembiljetten van thuisblijvers toch zijn ingevuld ten gunste van één specifieke kandidaat.
De grootste expert in deze opkomstanalyses is statisticus Sergej Sjpilkin, die bij eerdere verkiezingen vaststelde dat de regeringspartij en de president steeds onevenredig veel meer stemmen kregen in precies die stemdistricten waar de opkomst onverklaarbaar hoog was. In enkele regio's, constateerde Sjpilkin dit keer, waren de cijfers weliswaar opvallend ronde en identieke getallen, maar het 'vervalsingsniveau' leek over de hele linie 'een record-laagte' te hebben bereikt, die vergelijkbaar is met het jaar 2004, toen Poetin voor de tweede maal werd gekozen. In de stad Moskou (waar de meeste waarnemers actief waren) leek er op grond van de curve zelfs amper sprake te zijn geweest van statistische onregelmatigheden.
De curve in Moskou vertoont nauwelijks afwijkingen of onregelmatigheden (bron Facebook Sjpilkin)
In de verkiezingsnacht kwam Sjpilkin op basis van de eerste officiële gegevens van 48.000 kieslokalen aanvankelijk tot de conclusie dat de curve normaler oogde. De kromming zou duiden op een statistisch onverklaarbaar overschot van bijna 3 miljoen stemmen voor Poetin. De verschillen worden zichtbaar in het paars gearceerde gebied onder de groene lijn van Poetin. Die geeft de afwijking van de verwachte uitslag aan en duidt op onregelmatigheden.
In een tweede curve, die hij later op zijn Facebook-pagina publiceerde, corrigeerde Sjpilkin dit beeld echter. Op basis van de uitslagen in ruim 97.000 kieslokalen vertoonde de kromme een duidelijk grotere afwijking. In de stemdistricten waar de opkomst bovengemiddeld was, kreeg Poetin bovengemiddelde steun. Volgens Sjpilkin gaat het om ruim 10 miljoen stemmen die statistisch gezien abnormaal zijn.
Hoewel de methode-Sjpilkin slechts statistische indicaties biedt en geen enkel bewijs voor welke fraude dan ook, is er op basis van zijn curve wel een alternatieve uitslag te berekenen. Als de tien miljoen stemmen in het paars gearceerde deel niet zouden worden meegerekend in de uitslag, zou de opkomst niet 67 maar 58% zijn geweest. Poetin zou dan met circa 73% ook overtuigend zijn herkozen, maar zou dan slechts 42% van alle volwassen Russen achter zich hebben geschaard.
Communist Groedinin
Curieus incident in de campagne was dat de Kiescommissie kort voor de verkiezingen onthulde dat de communist Groedinin, die het beter deed dan verwacht in de peilingen, geheime bankrekeningen had in Zwitserland. Groedinin werd niet van de verkiezingen geweerd, maar de Kiescommissie zei in het stemlokaal het bestaan van die bankrekeningen kenbaar te zullen maken. Deze Franse journalist laat zien dat dat inderdaad is gebeurd: een plakkertje onder Groedinins naam maakt gewag van het illegale gedrag.
