Kosten noch moeite zullen worden gespaard om de Russische krijgsmacht te geven wat die nodig heeft om de oorlog met het Westen in Oekraïne te winnen, zo heeft president Vladimir Poetin de legerleiding toegezegd. Maar gewone Russen zullen volgens hem geen last van deze oorlogseconomie hebben.
Speciale gast bij bijeenkomst legertop: patriarch Kirill. Foto Kremlin.
Tijdens een bijeenkomst met de top van het ministerie van Defensie schetste president Poetin wederom het existentiële karakter van de ‘speciale militaire operatie’ in Oekraïne. Rusland zal alle bronnen aanwenden om deze oorlog te winnen. Er zal komende jaren daarom niet worden beknibbeld op de militaire budgetten. De krijgsmacht zal ingrijpend worden hervormd en versterkt. Defensie krijgt daarom wat het wil, zo kondigde Poetin woensdag 21 december aan.
Tegelijkertijd beloofde de president dat de Russische bevolking weinig tot niets zal merken van deze ongebreidelde focus op de oorlogsuitgaven. ‘We zullen de fouten uit het verleden niet herhalen’, zei hij in een indirecte verwijzing naar de jaren zeventig en tachtig, toen de Sovjet-Unie haar consumenteneconomie verwaarloosde door de (nucleaire) wapenwedloop met de NAVO. ‘We zetten alles in voor onze defensie, maar we zullen ’s lands economie niet militariseren. We zullen ons (militaire) potentieel zonder terughoudendheid ontwikkelen, maar dit zal onze economie en sociale zekerheid niet schaden. We hebben alles’, aldus Poetin in zijn toespraak tot de defensietop.
Modernisering kernwapenarsenaal
Modernisering en uitbreiding van de nucleaire arsenalen van Rusland zijn een cruciaal aspect in de oorlogseconomie, die de president aankondigde maar niet zo bij naam wilde noemen. De paraatheid van de strategische kernwapeneenheden moet omhoog, aldus Poetin. Als eerste zal de vloot worden uitgerust met nieuwe hypersonische Tsirkon-kruisraketten. Ook de Kinzjal-raketten zullen verder worden doorontwikkeld.
Poetin uitte indirect kritiek op de daadkracht van de legerleiding in de eerste tien maanden van de oorlog tegen Oekraïne. Hij erkende dat de mobilisatie in het najaar niet probleemloos verliep en dat de krijgsmacht betere medicijnen, uniformen en schoeisel nodig heeft. Hij riep het ministerie van Defensie daarom op om ‘open te staan voor kritiek en daar ook op te reageren’.
Maar dat de ‘speciale militaire operatie’ noodzakelijk en ook onafwendbaar was, staat volgens hem nog steeds buiten kijf. De oorzaak ligt bij het ‘zogenaamd beschaafde’ Westen, dat Rusland drie decennia geleden de deur wees – ‘ze wilden ons niet’ – en sindsdien alle middelen inzet om Rusland te ‘verzwakken’. In de jaren negentig gebruikte het Westen voor dat ‘strategische’ doel moslimterroristen in de Kaukasus. Tegenwoordig bedient het zich van ‘neonazi’s en fascisten’ in Oekraïne, aldus Poetin.
‘Wat er nu gebeurt is een gezamenlijke tragedie’ voor Rusland en Oekraïne, twee landen die volgens hem ‘één volk en één cultuur’ vormen. Dat is echter niet de schuld van Rusland maar van ‘derde landen die uit zijn op de desintegratie van de Roesski Mir (Russische Wereld)’, zei de president.
Poetin zei nadrukkelijk dat Rusland de speciale militaire operatie pas stopt al ‘alle doelen zijn bereikt’. De doelen zelf somde hij niet expliciet op, maar met zijn verwijzing naar de Roesski Mir liet hij doorschemeren dat het Kremlin nog steeds uit is op de vernietiging van de soevereine Oekraïense staat. Ook door Oekraïne consequent ‘de Oekraïne’ te noemen, onderstreepte hij dat impliciet.
Andere legerhervormingen
Minister van Defensie Sergej Sjoigoe schetste tijdens de bijeenkomst met de top van het land de hoofdpunten van de grootscheepse hervormingen die de regering in petto heeft. Puntsgewijs gaat er onder meer het volgende veranderen.
- De basisleeftijd voor de militaire dienstplicht wordt stapsgewijs verhoogd van 18 naar 21 jaar maar de bovengrens wordt intussen wel verlengd van 27 tot 30 jaar.
- De krijgsmacht wordt uitgebreid naar anderhalf miljoen soldaten.
- Met het oog op de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO wordt de krijgsmacht in het noordwesten versterkt.
- Er komen twee nieuwe militaire districten bij: naast het Westelijke, Centrale, Zuidelijke en Oostelijke district worden de provincies Moskou en Leningrad nu aparte districten.
- Het vak ‘patriottische opvoeding’ in het regulier onderwijs wordt verder uitgebreid.
- Datzelfde gebeurt met de Joenarmija, een jongerenleger waarin de jeugd zich kan voorbereiden op de echte krijgsmacht.
- Elk jaar gaat Rusland een antifascistisch congres organiseren.
V.l.n.r. Sergej Sjoigoe (minister van Defensie), Vladimir Poetin (president) en Valeri Gerasimov (commandant der strijdkrachten). Foto Kremlin.
Reis naar Belarus
De bijeenkomst met de defensietop volgde twee dagen na een hoog Russisch bezoek aan Minsk. Voor het eerst in tweeënhalf jaar had president Poetin zich verwaardigd om naar Belarus af te reizen voor een ontmoeting met zijn Witrussische ambtsgenoot Loekasjenko. Alle twaalf eerdere besprekingen tussen de twee in 2021 en 2022 vonden steeds in Rusland plaats. De laatste keer dat hij in Belarus zijn opwachting had gemaakt, was in juni 2019.
President Poetin vloog maandag 19 december naar Minsk om er te onderhandelen over nauwere militaire samenwerking tussen Rusland en Belarus. Mogelijk wilde Poetin zijn geestverwant Loekasjenko met zijn eervolle bezoek al paaiend onder druk zetten om zich ook direct in de oorlog tegen Oekraïne te storten. Poetin werd in Belarus namelijk vergezeld door zijn ministers Lavrov van Buitenlandse Zaken en Sjoigoe van Defensie. Tot nu toe stelt Belarus slechts zijn grondgebied en andere hand- en spandiensten ter beschikking.
Of er in Minsk concrete afspraken zijn gemaakt, werd niet bekend. Volgens sommige analisten heeft Loekasjenko de levering van wapensystemen in dank aanvaard maar verder de boot afgehouden. Hij zou Poetin niet hebben toegezegd dat Belarus zich in de oorlog tegen Oekraïne zal mengen. Na afloop spraken beide presidenten alleen in algemene termen over de noodzaak om de militaire samenwerking verder te verdiepen.
Loekasjenko maakte wel een sarcastisch grapje. ‘Wij zijn beiden co-agressoren, de meest giftige lieden op deze planeet. We hebben maar één twistpunt: wie van ons is het ergste. We hebben afgesproken dat we beiden even erg zijn’, zei Loekasjenko. Maar verder zweeg ook hij over de details van de tweeënhalf uur durende besprekingen met de Russische delegatie.
Uitstel en afstel
Er zijn intussen aanwijzingen dat het Kremlin onderkent dat president Poetin een communicatieprobleem heeft als het erom gaat de oorlog in Rusland zelf aan de burgers uit te leggen. Kort voor de bijeenkomst met het ministerie van Defensie werd bekend dat Poetin zijn jaarlijkse 'troonrede' voor beide kamers van het parlement niet meer dit jaar zal uitspreken. De toespraak tot de Doema en de Federatieraad wordt uitgesteld naar volgend jaar. Dat is in het verleden vaker gebeurd. Ook de jaarlijkse massa-persconferentie van Poetin voor anderhalf duizend binnen- en buitenlandse journalisten in Moskou is deze maand van het programma geschrapt. Dat is voor het eerst sinds Poetin tien jaar geleden met deze traditie begon. Kennelijk is Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov er niet van overtuigd dat hij deze spectaculaire persontmoeting dit jaar in goede banen kan leiden.