Frankrijk zet Tsjetsjeen uit ondanks gevaar voor zijn leven

Frankrijk heeft de Tsjetsjeense asielzoeker Mohammed Gadajev uitgezet, terwijl hij ernstig gevaar loopt in Tsjetsjenië te worden gemarteld of vermoord. De 36-jarige Gadajev werd 9 april op het vliegtuig naar Moskou gezet, ondanks het feit dat een Franse rechter geoordeeld had dat dit in strijd was met het internationale recht.

gadaevProtestactie van Amnesty tegen de uitzetting van Mohammed Gadajev

Human Rights Watch en Amnesty International hebben een scherp protest tegen de maatregel laten horen. Amnesty noemt de uitzetting onmenselijk en illegaal en roept president Macron op Gadajev terug te laten komen.

Op de ochtend dat hij werd uitgezet, had Gadajev in zijn cel zijn buik opengesneden, maar dit verhinderde de deportatie niet. Op het internationale vliegveld van Moskou werd Gadajev apart gezet in de transitzone en door de FSB verhoord. Na 12 uur te zijn vastgehouden, werd hij op een binnenlandse vlucht naar de Siberische stad Novy Oerengoj gezet, waar een broer van hem woont.

De volgende ochtend verschenen twee Tsjetsjenen bij de woning op zoek naar Mohammed Gadajev. Daarop ging Gadajev met een advocaat naar de politie om melding te doen van dreigementen. De volgende dag nodigde de politie zijn advocaat en hem uit voor een gesprek met een rechercheur. Zodra zij de deur uitstapten, duwden Tsjetsjenen in burger Gadajev in een auto terwijl de Russische politieagenten het zagen gebeuren.

Op 13 april dook Gadajev op in de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny. Begeleid door veiligheidsagenten mocht hij even met zijn moeder spreken. Daarna werd hij weggeleid. Tegen zijn familie en advocaat heeft Gadajev laten weten dat als hij een bekentenis zou afgeven of tekenen, dit het resultaat van marteling zou zijn.

Moord op Samuel Paty

Gadajev werd in oktober vorig jaar gearresteerd na de schokkende moord op leraar Samuel Paty door een 18-jarige Tsjetsjeense vluchteling. Gadajev werd in een uitzetcentrum vastgezet, maar de rechter verbood deportatie, nadat zijn advocaat aannemelijk had gemaakt dat hij in terug Tsjetsjenië gemarteld zou worden.

Op 8 april werd hij opnieuw opgepakt toen hij zich kwam melden bij de politie. De agenten beriepen zich op een besluit van de Franse minister van Binnenlandse Zaken. Zijn asielprocedure liep nog. Eind april zou zijn beroep tegen een eerdere afwijzing voor de rechter dienen.

Het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft verklaard dat hij van hem bekend was dat hij jarenlange banden had met ‘de islamistische beweging en de internationale jihad’. Sinds 2013 stond zijn naam op een lijst van mensen die een veiligheidsrisico vormden. Ook was hij volgens het ministerie in België en Frankrijk veroordeeld voor geweldsdelicten.

Getuige in zaak tegen Tsjetsjeense agenten

Gadajev vluchtte in 2010 uit Tsjetsjenië, nadat hij door de Tsjetsjeense politie was ontvoerd en samen met anderen in een geheime gevangenis was opgesloten. Dankzij de interventie van een lokaal comité tegen martelingen kwamen hij en een tweede gevangene vrij. In een zaak die het comité tegen de politie wist door te zetten, legde Gadajev getuigenis af over zijn ontvoering en marteling door Tsjetsjeense agenten. Maar de zaak strandde.

Volgens Jelena Milasjina, journaliste van de Novaja Gazeta, hield dit verband met de wisseling van de wacht in Moskou: op het moment dat Vladimir Poetin het presidentschap weer overnam van Dmitri Medvedev, stopte de vervolging van de politieagenten in Tsjetsjenië.  Daarop ontvluchtte Gadajev zijn land. Via Polen kwam hij uiteindelijk in Frankrijk terecht, waar hij de laatste tien jaar verbleef.

Jelena Milasjina betwijfelt dat Gadajev banden heeft met islamisten. Hij zou in Frankrijk ervan verdacht worden als pooier geld te verdienen, maar is daarvoor niet in staat van beschuldiging gesteld. Door de moord op Samuel Paty zijn alle Tsjetsjenen in Frankrijk verdacht geworden, schrijft ze. ‘Bijna elke week landt er in Moskou een vlucht uit Parijs met gedeporteerde Tsjetsjenen.’  In de regel verdwijnen ze op het vliegveld en duiken dan weer op in Tsjetsjenië, waar ze bekentenissen tekenen dat ze lid zijn van illegale gewapende groeperingen. Tsjetsjenië wordt geregeerd door warlord Ramzan Kadyrov die van president Poetin de vrije hand heeft om het gebied als persoonlijk bezit te beschouwen zolang hij de rust maar bewaart.

Milasjina retourneert Frans-Duitse prijs 

Milasjina, die in het voetspoor van de vermoorde Novaja Gazeta-journaliste Anna Politkovskaja al jarenlang bericht over ontvoeringen, martelingen en moorden in Tsjetsjenië, is zo kwaad over de uitzetting van Gadajev, dat ze de mensenrechtenprijs die ze in 2017 van Duitsland en Frankrijk kreeg wegens haar artikelen over de vervolging van Tsjetsjeense homo’s heeft teruggestuurd. ‘Na de opengesneden buik van Mohammed Gadajev begrijp ik dat in Frankrijk de tijd dat de wet regeert voorbij is en dat de tijd dat de angst regeert is aangebroken. Ik zou nooit in Tsjetsjenië kunnen werken als ik bang was. Met lafaards wil ik niet optrekken. En van hen al helemaal niet een prijs krijgen’, schrijft ze.

Bronnen: RFI, Novaja Gazeta, HRW, Amnesty

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.