Het Europese Hof voor de Mensenrechten heeft de onmiddellijke vrijlating van Aleksej Navalny gelast. Navalny had daar om gevraagd omdat hij in de gevangenis niet veilig is. Volgens het Hof heeft Navalny gelijk dat hij bang is voor zijn leven in de cel.
Navalny had de klacht bij het Mensenrechtenhof van de Raad van Europa op 20 januari ingediend. Drie dagen eerder was hij bij terugkeer uit Duitsland, waar hij was behandeld voor een moordaanslag in augustus met het gifgas novitsjok, meteen op het vliegveld Sjeremetjevo bij Moskou gearresteerd. Hij had door zijn verblijf en revalidatie in het Berlijnse ziekenhuis Charité volgens de Russische penitentiaire autoriteiten de voorwaarden geschonden voor een vroegtijdige invrijheidstelling in een oude fraudezaak.
In de ogen van Navalny was de mislukte vergiftiging een aanwijzing dat zijn leven in de gevangenis gevaar kon lopen. Het Mensenrechtenhof achtte het vermoeden dat Navalny in augustus 2020 het slachtoffer was van een aanslag plausibel en vroeg daarom aan de Russische autoriteiten hoe ze de veiligheid van Navalny konden garanderen. De regering in Moskou antwoordde daarop dat Navalny in een goed beveiligde gevangenis wordt vastgehouden, zich in zijn cel onder video-surveillance bevindt en bovendien gebruik kan maken van de gevangenistelefoon en bezoek van zijn advocaten mag ontvangen.
Het Europese Hof vond die garanties echter niet voldoende en droeg de Russische regering daarom op om Navalny onverwijld vrij te laten, vanwege 'aard en levensgevaar van de aanvrager [...] in het licht van de omstandigheden van zijn huidige detentie'. Deze spoedmaatregel staat los van de eveneens ingediende klacht over de vraag of Navalny eigenlijk wel een eerlijk proces heeft gekregen. De rechtbank in Straatsburg oordeelt daar in een later stadium over. In een eerdere strafzaak tegen Navalny besliste het Mensenrechtenhof daarover in het voordeel van de oppositionele politicus.
De vicevoorzitter van de Doema, Pjotr Tolstoj, liet meteen weten dat Rusland het besluit naast zich neer zal leggen. Hoewel Rusland reeds een kwart eeuw lid is van de Raad van Europa en ook het Europese Mensenrechtenverdrag heeft onderschreven, is Rusland volgens Tolstoj niet gebonden aan zijn internationale verplichtingen omdat de eigen grondwet voor gaat. Ook het ministerie van Justitie maakte bekend dat het zich niet zal voegen. De regering ziet de uitspraak in Straatsburg als een ‘grove inmenging in het rechtssysteem van een soevereine staat’.