Kremlin niet onder de indruk, maar noemt protesten toch 'gevaar'

Het Kremlin heeft de protesten tegen de arrestatie van Navalny, die op zaterdag 23 januari in het hele land plaatsvonden, als onbelangrijk gekenschetst. Volgens woordvoerder Dmitri Peskov zijn er ‘weinig mensen de straat op gegaan, terwijl er veel mensen op Poetin stemmen’. Tegelijkertijd noemde Poetin de acties een gevaar voor de stabiliteit van Rusland.

tverskaja 23 januProtest in Moskou, zaterdag 23 januari. Foto via twitter

Peskov benadrukte dat er veel mensen voor de wijziging van de grondwet hebben gestemd  en als je die cijfers vergelijkt met de aantallen demonstranten dan zie je hoe weinig mensen dat waren. De Kremlin-woordvoerder doelde op het referendum van 1 juli vorig jaar, dat beschouwd wordt als een vertrouwensvotum voor Poetin die daardoor tot 2036 president kan blijven. 

Poetin zelf heeft maandag ook gereageerd op de demonstraties en de YouTube-videofilm van Navalny over zijn ‘paleis’ aan de Zwarte Zee, dat in een week tijd bijna door 90 miljoen mensen, van wie het merendeel in Rusland, is bekeken. Volgens Navalny en zijn team onderzoekers heeft het paleis tot nog toe 1,1 miljard euro gekost aan belastinggeld en wordt de ware eigenaar verborgen via constructies met firma’s en stromannen.

Tegen een groepje studenten zei Poetin over de protesten, zonder de naam van Navalny te noemen, dat verantwoordelijke politici niet hun toevlucht nemen tot onwettige acties. ‘Iedereen heeft het recht om zijn mening te uiten binnen het kader van de wet. Alles wat buiten dat kader valt is niet alleen contraproductief, maar ook gevaarlijk’, aldus de president. Hij verwees naar de ineenstorting van het Russische Rijk in 1917 en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 met alle rampzalige gevolgen vandien.

Hij vergeleek de protesten in Rusland met de recente rellen in Washington, toen betogers het Capitool bestormden en citeerde een FBI-directeur die zei dat zijn dienst lange armen heeft en iedereen zal pakken en wegens binnenlands terrorisme zal aanklagen, waaop 15 tot 25 jaar staat. 'Wat zijn dat voor mensen?', vroeg Poetin retorisch.'Ook zij kwamen met politieke slogans, maar begaven zich buiten het kader van de wet. Waarom zou alles wat onwettig is hier in Rusland wel worden toegestaan?'  

'Poetin houdt niet van luxe'

Door de overweldigende belangstelling voor Navalny's video voelde Poetin zich genoodzaakt om te  ontkennen dat het paleis van hem was. Op een vraag van een student zei hij dat het ‘niet in zijn bezit is, noch in dat van mijn naaste familieleden en dat ook nooit is geweest’. Hij zei dat hij stukjes van de film heeft bekeken, maar geen tijd had om hem helemaal te zien. 'Dat is saai, meisjes!', zo citeerde hij de bekende satirische sovjet-schelmenroman ‘De 12 stoelen’ van Ilf en Petrov. Op Twitter werd opgemerkt dat het citaat ongelukkig gekozen is, omdat het afkomstig is van de boef Ostap Bender die met schaken probeert te winnen door schaakstukken te stelen.

Poetin zei verder dat het oude koek was, die al tien jaar lang wordt opgediend en nu voor een nieuwe gelegenheid gemixt wordt om de burgers te hersenspoelen via internet. Als het waar was, zouden er toch papiersporen van moeten zijn opgedoken, zoals notariële stukken en financiële transacties, aldus Poetin. [Navalny's onderzoek presenteert wel degelijk zulke documenten over het object, maar de naam Poetin komt daarin niet voor, wel die van vrienden en een achterneef, red.] Over de namen die in de film genoemd worden, zegt Poetin: 'Ik ken sommigen van hen, sommigen zijn mijn vrienden of vroegere collega's, sommigen verre familieleden of mensen die ik kende. Maar er worden mensen genoemd die ik helemaal niet ken.'

Woordvoerder Peskov betitelde de film als een ‘zogenaamde onthulling’ en vroeg op de staatstelevisie de kijkers bij het zien van de video over het paleis zich bij elke bewering af te vragen: ‘wat heeft Poetin hiermee te maken?' 'Waarom Poetin?’  Hij ontkende het bestaan van een enorm huis van paleisachtige afmetingen plus landgoed in Gelendzik niet. ‘Maar het is particulier eigendom. Als zakenlieden binnen de wet blijven, dan zijn ze vrij om welk object ook te bezitten. Wat heeft Poetin daarmee te maken?’

Op de staatstelevisie liet Dmitri Kiseljov in zijn wekelijkse nieuwsshow zien dat Poetin helemaal niet van luxe houdt en dat vakantie voor hem wandelen en zwemmen in Siberië is. Hij bezit maar enkele kostuums en vijf dassen, aldus Kiseljov.Hij heeft maar één prioriteit en dat is Rusland. Mensen die zich bij ons schuldig maken aan corruptie, worden gevangen gezet, zei de presentator, en toonde beelden van een federale minister die veroordeeld is. Over corruptie gesproken: daarvoor was juist Navalny zelf veroordeeld.

screen shot 01 25 21 at 04.45 pm  Dmitri Kiseljov: 'Navalny is een politicus van het niveau van een wc-borstel'. Foto: schermafdruk Rossija 24

WC-borstel

Daarop suggereerde het tv-programma dat de Duitse staat de producent is geweest van het anti-Poetin onderzoek van Navalny: Duitsland verschafte hem immers gegevens uit Stasi-archieven en hielp hem vermoedelijk met de montage. Zo wilde Berlijn een 'informatiebom' maken die in Rusland zou ontploffen en onlusten zou veroorzaken. Maar als politicus is Navalny niets waard, meent Kiseljov, en hij vergelijkt hem met 'een wc-borstel'. Dat is een toespeling op de dure goudkleurige wc-borstel die volgens Navalny voor Poetins paleis aangeschaft is en in de betogingen als symbool voor het corrupte Poetin-bewind werd meegedragen. 

Volgens de presentator kan Navalny alleen maar afbreken en chaos creëren. Hij heeft in zijn leven nog nooit iets opgebouwd. Kiseljov herhaalde dat Navalny in augustus helemaal niet vergiftigd is, maar onwel werd door een stofwisselingsprobleem nadat hij alcohol had gedronken.

Opstoken van minderjarigen

De staatstelevisie en pro-Kremlin kranten legden er bij hun verslag de nadruk op dat de politie en de Nationale Garde zich heel terughoudend hebben gedragen en dat de agressie kwam van de kant van de demonstranten. Ook waren er volgens hen veel jonge kinderen van 12 of 13 jaar naar de protesten gekomen. Andere waarnemers zagen juist dat er nauwelijks kinderen aanwezig waren.  Justitie heeft al een strafzaak geopend wegens het betrekken van minderjarigen bij onwettige acties.

Daarnaast klinken er beschuldigingen aan het adres van de VS en het Westen, omdat zij de protesten zouden hebben opgestookt. Een bestuurslid van de regeringspartij Verenigd Rusland had het over ‘de wereldwijde machine van het Westen die Rusland op wil blazen’.

De Amerikaanse ambassade in Moskou waarschuwde Amerikaanse burgers om de plekken te vermijden waar zaterdag protesten plaatsvonden en publiceerde een lijst van 12 grote steden met de locaties waar het protest zou beginnen en grofweg de route van de demonstranten. Door woordvoerders van het Kremlin en Buitenlandse Zaken werd dit beschouwd als inmenging.

Commentaren in de kranten duiden de protesten verschillend. Oppositiekrant Novaja Gazeta ziet het als een uiting van frustratie omdat mensen op geen andere manier, niet via de rechter en niet via verkiezingen, hun recht kunnen halen. Het is een protest tegen willekeur en corruptie, meent de krant. Volgens de Nezavisimaja en RBK is de aanleiding de arrestatie van Navalny  en heeft de film over Poetins paleis gewerkt als benzine in de motor, maar is de eigenlijke oorzaak onvrede over de sociaal-economische toestand die al jaren achteruit gaat. Volgens RBK blijkt dat met name uit het feit dat in de provincies mensen gehoor hebben gegeven aan de oproep te protesteren. 

‘Nog 10-12 jaar wachten  tot misschien niet alleen een andere leider maar ook een andere economisch beleid komt, wil niemand’, schrijft de Nezavisimaja. Maar deze kranten zijn niet optimistisch over het effect van de protesten voor Navalny’s beweging.

‘Waar hoopt Navalny op? Dat de autoriteiten de strafvervolgingen tegen hem zullen staken? Dat is onwaarschijnlijk, temeer omdat hij de autoriteiten niet met rust zal laten. EU-landen kunnen vragen om zijn vrijlating, maar al 20 jaar heeft Poetin nooit toegegeven aan druk van buiten. Integendeel, hij heeft druk vanuit het Westen steeds ingewisseld voor een toenemend conservatieve en zelfs reactionaire politiek in Rusland’, aldus de Nezavisimaja.

De pro-Kremlin krant Komsomolskaja Pravda noemt het een gevecht op leven en dood. ‘De protesten van zaterdag eindigden in gelijkspel tussen de machthebbers en Navalny. Het is alleen jammer dat het bijna onmogelijk zal zijn om de situatie te ontspannen. Beide partijen voeren oorlog tot zij de tegenstander volledig hebben vernietigd. À la guerre comme à la guerre.’

Bronnen: Interfax, Meduza, Vesti Nedeli, Nezavisimaja Gazeta, RBC, Novaja Gazeta

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.