Het Europese Hof voor de Mensenrechten in Straatsburg gaat zich uitspreken over Russische mensenrechtenschendingen op de Krim. Het Hof van de Raad van Europa heeft de meeste klachten van Oekraïne, dat de zaak tegen Rusland aanhangig had gemaakt, op 14 januari ontvankelijk verklaard. Het besluit is een overwinning voor Oekraïne.
Op 16 september 2020 werden 7 Krimtataren door een Russisch militair tribunaal tot lange gevangenisstraffen veroordeeld (foto privéarchief)
Volgens het Hof is de statenklacht van Oekraïne op hoofdlijnen ‘coherent en consistent’ en ook terecht op Rusland gericht. Rusland oefent namelijk feitelijk de macht uit op het schiereiland, aldus het Hof, en is daarom aanspreekbaar op de vermeende mensenrechtenschendingen.
De beslissing van het Europees Hof voor de Mensenrechten om de klachten tegen Rusland in behandeling te nemen, is een juridische overwinning voor Oekraïne. Ontvankelijkheid is de belangrijkste horde op weg naar een uiteindelijk vonnis door het Hof in Straatsburg. Of het tot een daadwerkelijke veroordeling van Rusland komt, wordt op een later moment duidelijk. Het Hof heeft nog geen datum voor zijn uitspraak vastgesteld.
De klachten van Oekraïne hebben betrekking op vermeende mensenrechtenschendingen sinds de militaire interventie en annexatie op 27 februari 2014. Rusland had vanaf dat moment ‘effectieve controle’ over de Krim, aldus het Hof.
Volgens Oekraïne heeft Rusland zich nadien schuldig gemaakt aan schending van de vrijheid van godsdienst, meningsuiting, pers, vereniging en vergadering. Oekraïners en Krim-Tataren zijn daardoor in strijd met het Europese verdrag voor de rechten van de mens (EVRM) in hun burgerrechten beknot. Ook is er sprake van arbitraire arrestaties en onmenselijke behandeling van gedetineerden. Alleen de aantijging dat Rusland zich schuldig zou hebben gemaakt aan moord(aanslagen) is niet ontvankelijk verklaard door het Hof.
De vraag of de annexatie van de Krim al dan niet wettig is geweest, staat hier los van. Over de legitimiteit van de militaire interventie en het daarop volgende afscheidingsreferendum in februari en maart 2014 heeft het Hof nimmer een uitspraak gedaan.