Aan de vooravond van de lokale verkiezingen in Moskou, op zondag 8 september, zijn enkele arrestanten deze week in sneltreinvaart tot gevangenisstraffen van 2 tot 5 jaar veroordeeld wegens kleine overtredingen. Anderen zijn vrijgepleit van een rol bij de 'massa-onlusten' in wat de 'Moskouse zaak' is gaan heten en vrijgelaten.
Jegor Zjoekov (21) in de rechtbank (foto YouTube/Sotavision)
In juli en augustus vonden wekelijks grotere en kleinere vreedzame demonstraties plaats die afwisselend met een grote politiemacht werden onderdrukt of redelijk ongemoeid werden gelaten. Het protest werd veroorzaakt nadat de lokale kiescommissie ongeveer dertig onafhankelijke kandidaten uit de verkiezingsstrijd weerde. De grootste demonstratie, op 10 augustus, trok meer dan 50.000 deelnemers. Rond de drieduizend mensen werden korte tijd opgepakt, waaronder kopstukken van de oppositie als Aleksej Navalny, Ilja Jasjin en Ljoebov Sobol. Een vijftiental mensen werd verdacht van de organisatie van of betrokkenheid bij 'massa-onlusten' in wat de 'Moskouse Zaak' is gaan heten.
Vijf jaar voor een tweet
De 30-jarige blogger Vladislav Sinitsa werd binnen een dag veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf wegens een tweet van veertig woorden waarin hij tot represaillemaatregelen zou hebben opgeroepen jegens ordehandhavers. Sinitsa schreef in een online discussie over mogelijk geweld tegen agenten: mensen 'zullen hun gelukkige familiefoto's doorkijken, de geolocatie onder de loep nemen en op een dag zal het kind van de dappere agent niet uit school naar huis komen, en krijgen ze over de post een cd met een snuff video'. Volgens de rechtbank zou de tweet mensen kunnen inspireren om de kinderen van de ordehandhavers aan te vallen. Sinitsa ontkent schuld en zegt dat zijn tweet verkeerd begrepen is en uit de context is gehaald. Zijn advocaat wil in hoger beroep gaan bij een Moskouse rechtbank en bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens.
Kirill Zjoekov en Ivan Podkopajev zijn beiden veroordeeld tot drie jaar strafkolonie wegens gebruik van geweld tegen een ordehandhaver tijdens de demonstratie van 27 juli. Zjoekov is veroordeeld omdat hij probeerde het vizier van een politiehelm van een Nationaal Gardist omhoog te schuiven, waarbij hij de man per ongeluk geslagen zou hebben. ‘De band (van de helm) drukte op mijn kin en dat was onaangenaam, pijnlijk’, verklaarde de agent van de Rosgvardia in de rechtbank. (zie hier het filmpje van zijn vergrijp).
De 22-jarige Ivan Podkopajev heeft volgens het Russische Openbaar Ministerie tijdens de protestactie politieagenten en Nationaal Gardisten een agressief en pijnlijk chemisch spul in het gezicht gespoten. Hoewel de daad volgens de rechtbank niet tot ‘schade aan de gezondheid’ kon leiden, werd Podkapajev, die schuld bekende, voor drie jaar naar een gevangeniskolonie gestuurd. Aanvankelijk werd Podkopajev ook beschuldigd van deelname aan ‘massale ongeregeldheden’, maar deze beschuldiging is ingetrokken.
Ook de 26-jarige zelfstandig ondernemer Danil Beglets, kostwinnaar voor zijn moeder, vrouw en kinderen, werd aanvankelijk verdacht van 'deelname aan massale ongeregeldheden', maar werd tot twee jaar strafkolonie veroordeeld wegens gebruik van geweld tegen een overheidsfunctionaris. Beglets, die ook schuld bekende, werd veroordeeld omdat hij op de niet toegestane protestactie van 27 juli een politieagent had verhinderd om een wetsovertreder aan te houden. Beglets trok een politieagent aan zijn pols, wat bij hem ‘fysieke pijn’ zou hebben veroorzaakt. Volgens zijn advocaat, die in hoger beroep gaat, is de zaak gepolitiseerd. ‘Meestal geeft men voor zoiets een voorwaardelijke straf of wordt de zaak geseponeerd.’
Tegen de 48-jarige Jevgeni Kovalenko werd vijf jaar geëist omdat hij een vuilnisbak naar een lid van de oproerpolitie OMON had gegooid. Hij kreeg 3,5 jaar strafkolonie. Kovalenko ontkent schuld, evenals Konstantin Kotov die ervan wordt beschuldigd dat hij de regels voor demonstreren herhaaldelijk heeft overtreden.
Vrijlating of afgezwakte aanklachten
Zes verdachten zijn vrijgelaten of zagen de aanvankelijke beschuldiging ingetrokken of aangepast. De 21-jarige Moskoviet Jegor Zjoekov, student politicologie aan de prestigieuze Hogeschool voor Economie’, kreeg veel publieke steun van ondermeer de onafhankelijke krant Novaja Gazeta, de conrector van zijn school en de populaire rapper Oxxxymiron, die optrad op een van de manifestaties.
In een open brief die gepubliceerd werd in The Moscow Times schreef hij: 'De Russische regering is zelf de meest effectieve oppositievorm. Door te proberen de maatschappij te intimideren maakt ze mensen alleen maar kwader. Proberen de protestbeweging neer te slaan met opgepompte beschuldigingen roept zij alleen maar meer protest op. Door te proberen mijn vrijheid te beperken door me in de gevangenis te smijten bereiden de autoriteiten me alleen maar meer voor op de tijd waarin zij niet meer de macht hebben.'
Jegor Zjoekov wordt beschuldigd van het ‘oproepen tot extremisme op internet’ (art.280, lid 2 Wetboek van Strafrecht) vanwege YouTube filmpjes waarin hij oproept te gaan demonstreren. De maximumstraf is vijf jaar. Op 3 september besloot de rechtbank dat zijn celstraf werd omgezet in huisarrest.
Willekeur
In Moskou wordt gespeculeerd over de totale willekeur van de vonnissen en vrijlatingen. Volgens publicist Oleg Kasjin is de veroordeling van Vladislav Sinitsa tot vijf jaar strafkamp bedoeld om andere bloggers aan de vooravond van de regionale verkiezingen af te schrikken. ‘Ze hebben gewoon een vent gekozen die niemand wat kan schelen, die niet uit Moskou komt, die niet bij een of andere bekende krant werkt, die niet op een bekende universiteit studeert,’ aldus Kasjin op de Russische website Republic.
(Bronnen: Meduza, RBK, RiaNovosti, Republic, Forbes, The Moscow Times)